Glikojen, bir zincir ile bağlanmış glikoz moleküllerinden oluşan kompleks bir karbonhidrattır.
Glikojen (glikojenez) sentezi, karbonhidrat yiyeceklerinin alınmasından 1-2 saat sonra ortaya çıkar. Glikojenin en yoğun sentezi karaciğerde gerçekleşir. Ek olarak, iskelet kaslarında glikojen sentezlenir.
Bir glikojen molekülü yaklaşık bir milyon glikoz kalıntısı içerir. Bu gerçek, vücudun glikojen üretiminde çok fazla enerji harcadığını gösterir.
Glikojenin ayrıştırılması
Glikojen ayrışımı (glikojenoliz) yemek aralarında meydana gelir. Bu sırada, karaciğer, içindeki glikojeni belirli bir hızda böler, bu da vücudun kandaki glikoz konsantrasyonunu değişmeden koruyabilmesini sağlar.
Glikojenin biyolojik rolü
Glikoz vücut için temel işlevini destekleyen ana enerji malzemesidir. Karaciğer, glukozu kendi ihtiyaçları için değil, diğer dokulara (esas olarak kırmızı kan hücreleri ve beyin) glikoz girişini sağlayacak şekilde glikojen formunda depolar.
Yukarıda belirtildiği gibi, karaciğer hücreleri gibi kas hücreleri de glikozu glikojene dönüştürebilmektedir. Bununla birlikte, kaslarda bulunan glikojen sadece kas işine harcanır. Başka bir deyişle, kaslardaki glikojen, yalnızca hücrenin kendisi için bir glikoz kaynağı olarak kalırken, glikoz içine işlendikten sonra karaciğerde depolanmış glikojen, tüm organizmanın beslenmesi ve en önemlisi de kanda uygun glikoz konsantrasyonunun muhafaza edilmesi için harcanmaktadır.
Glikojenin sentezi ve ayrıştırılması
Glikojenin sentezi ve ayrışması sinir sistemi ve hormonlar tarafından düzenlenir. Bunlar farklı şekillerde gerçekleşen iki bağımsız süreçtir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, glikojenin ana rolü, kandaki glikoz konsantrasyonunun düzenlenmesi ve yoğun kas çalışması için gerekli olan glikoz rezervinin yaratılmasıdır.